Vertrekpunt, de Programmabegroting 2017-20 20

Vorig jaar november heeft u de Programmabegroting 2017-2020 vastgesteld, aangevuld in december met het voorstel ’Invulling reservering € 3 miljoen’. Het meerjarenperspectief ziet er, rekening houdend met twee raadsbesluiten, als volgt uit:

Deze saldi worden afgewikkeld via de algemene reserve bodemvoorziening.

Actualisatie

In deze paragraaf lichten wij een aantal, voornamelijk technische, mutaties toe. Het zijn actualisaties binnen lopende beleidsterreinen, binnen samenwerkingsverbanden en autonome lastenstijgingen.

VGGM
De Jaarrekening 2016 van de VGGM sluit met een positief saldo van € 3,3 miljoen. Dit voordeel wordt, na diverse reserveringen, verdeeld over de deelnemende gemeenten. Voor Ede betekent dit een meevaller van € 395.000.

Areaal
De jaarlijkse groei van de gemeente Ede leidt op een aantal beleidsterreinen tot autonome lastenstijgingen. Op basis van eerdere besluitvorming wordt hiermee ook voor 2021 voor beheer openbare ruimte (€ 95.000) en de inwonerbijdrage aan de VGGM (€ 15.000) rekening gehouden.

Vervanging openbare ruimte
Bij de Perspectiefnota 2016-2019 heeft u ingaande 2016 voor een periode van 10 jaar een jaarlijks krediet van € 3 miljoen beschikbaar gesteld voor de toename van investeringen in de vervanging openbare ruimte.

De kapitaallasten voor de jaarschijven 2020 en 2021 dienen echter nog verwerkt te worden.

Bomenbeleidsplan

Bij de Perspectiefnota 2016-2019 heeft u de middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van het Bomenbeleidsplan. Hierbij is gekozen voor het scenario met het accent op structuren. De benodigde omvormingskosten bedragen € 6 miljoen, wat uiteindelijk tot een besparing van ruim € 3 ton moet leiden.

Deze omvorming wordt gerealiseerd in een periode van 10 jaar. Voor de jaarschijven 2020 en 2021 dienen zowel de kapitaallasten als de besparing nog verwerkt te worden.

Sociaal domein - afwikkeling Programmarekening 2016
Bij het opstellen van de Programmarekening 2016 is voor verschillende WMO en Jeugd budgetten op basis van de rapportages een inschatting gemaakt van te verwachten declaraties. Voor het totaal van de WMO leidt dit tot extra kosten van € 1,25 miljoen, waarvan € 668.000 ten laste wordt gebracht van de reserve Beschermd Wonen. Bij Jeugd bedragen de extra kosten € 1 miljoen. Per saldo een nadeel van € 1,6 miljoen. Overigens bedroeg het voordeel in de programmarekening voor beide onderdelen € 1,9 miljoen.

Beheerskosten onderdoorgangen westelijke Spoorzone
In april 2014 is de Overeenkomst tot voorbereiding, conditionering, aanbesteding, realisatie en instandhouding van objecten in de westelijke spoorzone te Ede’, getekend door de gemeente Ede en ProRail. De gemeente betaalt jaarlijks aan ProRail de onderhoudskosten van alle over- en onderdoorgangen van de spoorlijnen binnen de gemeentegrenzen. ProRail is akkoord gegaan met een betaling in één keer. De financiële verwerking van dit besluit heeft echter nog niet plaatsgevonden.

Verzekeringspremies wagenpark
Per 1 januari 2018 loopt het huidige contract voor de verzekeringen van de gemeentelijke dienstvoertuigen af. Naar verwachting stijgt de premie met € 30.000. Wij stellen voor dit te dekken uit de stelpost prijscompensatie.

Aanbesteding verzekeringspolissen aansprakelijkheid (AVG) en goed-werkgeverschap (GWV)
De aansprakelijkheidsverzekering en verzekering goed werkgeverschap zijn fors in premie gestegen. De premiestijging wordt grotendeels verklaard doordat gedurende de vijf jaar looptijd van het eerdere contract de gemeente niet is belast met marktconforme stijgingen. In totaal bedraagt de stijging € 150.000, waarvan wij voorstellen dit te dekken uit de stelpost prijscompensatie.

Abonnementskosten basisregistraties
De softwarekosten van een aantal basisregistraties gaan met ingang van 2017 met € 30.000 omhoog. De leverancier heeft diverse aanpassingen aangebracht in zijn onderhoudsmodel. Om onze taken uit te kunnen blijven voeren stellen wij u voor € 30.000 beschikbaar te stellen ten laste van de stelpost prijscompensatie.

Licentie-/servicekosten contracten
Bij Burgerzaken wordt gewerkt met de i-burgerzaken applicatie. Uitbreiding van de applicatie in combinatie met indexering maakt verruiming van het budget noodzakelijk. Voorgesteld wordt om het budget van de licentie-/servicekostencontracten structureel te verhogen met € 50.000 en dit te dekken uit de stelpost prijscompensatie.

Actualisatie precariobelasting
Op 21 maart 2017 is de Eerste Kamer akkoord gegaan met het voorstel ‘beperken heffingsbevoegdheid van de precariobelasting’ en de geamendeerde overgangsregeling. Dit betekent dat de precariobelasting tot en met 2021 geheven kan worden. Daarnaast wordt de verwachte opbrengst precariobelasting positief bijgesteld naar € 8,1 miljoen.

Implementatie BAG-WOZ
In de Programmabegroting 2016-2019 is geld beschikbaar gesteld voor de implementatie BAG-WOZ voor de periode 2015 tot en met 2019. In verband met een versnelde uitvoering van de implementatie zijn er in 2017 extra kosten. De beschikbare middelen in 2018 en 2019 vallen vrij.

Bedrijven Investeringszone (BIZ)
In de Programmabegroting 2017-2020 is rekening gehouden met de invoering van de BIZ. Om tot definitieve uitvoering van de BIZ te komen, moest de uitkomst van een draagvlakmeting onder ondernemers positief uitvallen. Bij de draagvlakmeting is de benodigde 2/3 meerderheid voorstanders niet gehaald. Dit betekent dat de BIZ-heffing niet ingevoerd gaat worden. De opbrengsten en kosten vervallen.

Toeristenbelasting 2017
De verwachte opbrengst toeristenbelasting in 2017 wordt positief bijgesteld. Daarnaast worden de forfaitaire tarieven dit jaar herberekend. Het effect daarvan is nog niet bekend.

Dividend
Het resultaat 2016 van de BNG en ACV is hoger dan verwacht. Dit leidt tot extra dividend van € 165.000.

Ontwikkeling kapitaallasten
Geactualiseerde inzichten over de uitvoering van de investeringen leiden tot een bijstelling van de kapitaallasten.

Ontwikkeling algemene uitkering gemeentefonds

Algemeen
De verkiezingen voor de Tweede Kamer en de kabinetsformatie maken dat de raming van het gemeentefonds, zoals opgenomen in de Meicirculaire 2017, zeer waarschijnlijk beleidsarm is. Normaal gesproken wordt deze raming gebruikt om de financiële ruimte voor ons financieel meerjarenkader (en daarmee voor nieuw beleid) te bepalen. Afhankelijk van de duur van de kabinetsformatie is september 2017 of zelfs mogelijk pas mei 2018 een op basis van een nieuw Regeerakkoord geactualiseerde raming te verwachten.
Dit zou in financieel opzicht één jaar van bevriezing van de raming betekenen. Om die reden is onder meer aan de hand van het Centraal Economisch Plan 2017 en de CPB notitie ‘Keuzes in kaart’ een inschatting gemaakt van de ontwikkeling van de algemene uitkering.

Accres en loon- en prijscompensatie
Het accres valt hoger uit dan de aanname bij de Programmabegroting 2017-2020. Dit is te verklaren doordat ook de groei 2017 en 2018 is verwerkt. Het accres dient onder meer ter dekking van loon- en prijscompensatie en uitbreiding areaal. Daarnaast is de nieuwe jaarschijf toegevoegd.

Schaalvergroting gemeenten
Het lopende Regeerakkoord stuurde aan op de vorming van grotere gemeenten ('bestuurlijke visie Plasterk'). Verondersteld werd dat dit in 2025 te bereiken eindperspectief zou leiden tot besparingen in de vorm van schaalvoordelen, vereenvoudiging regelgeving, minder dubbeling in taken etc. Deze voordelen zijn in de vorm van een korting op het gemeentefonds verwerkt. In 2025 leidt dit voor Ede tot een korting van zo’n € 5 miljoen. Inmiddels is in ons meerjarenperspectief een oplopende korting verwerkt van € 1,55 miljoen in 2020. Met de toevoeging van de jaarschijf 2021 komt hier een nadeel van € 450.000 bovenop. Hoewel het kabinet het idee van schaalvergroting van gemeenten richting 100.000 inwoners heeft laten varen, is de korting gehandhaafd. Het kabinet heeft aangegeven dat heroverweging van deze korting aan een volgend kabinet is.

Armoedebestrijding kinderen
Zoals aangekondigd in de septembercirculaire 2016 en de brief ‘Kansen voor álle kinderen’ van de
staatssecretaris van SZW aan de Tweede Kamer stelt het kabinet vanaf 2017 structureel € 100 miljoen beschikbaar voor de bestrijding van de gevolgen van armoede onder kinderen. Hiervan wordt € 85 miljoen aan gemeenten beschikbaar gesteld, voor Ede een bedrag van € 491.000.

Armoedebestrijding ouderen
In 2017 en 2018 worden aanvullende middelen (€ 20.000 per jaar) beschikbaar gesteld voor armoedebestrijding onder ouderen met een bijstandsuitkering. Het kabinet wil daarmee meer financiële ruimte aan gemeenten geven om ouderen in moeilijke situaties te kunnen helpen. Er is daarbij vooral gedacht aan bijzondere bijstand voor gepensioneerden zonder volledige AOW. Deze groep kan via de Sociale Verzekeringsbank weliswaar een beroep doen op algemene bijstand in de vorm van Aanvullende Inkomensondersteuning voor Ouderen (AIO), maar is op de gemeente aangewezen in situaties waarin bijzondere bijstand nodig kan zijn.

WSW
In de decembercirculaire is het participatiebudget opnieuw bepaald. Voor de jaren 2017, 2018 en 2021 leidt dit tot een voordeel en voor 2018 en 2019 betreft dit een nadeel.

Uitzetting bestaand beleid en nieuw beleid

In hoofdstuk 3 heeft u in een breed scala van voorstellen kunnen lezen waar we de komende tijd in willen investeren. Structurele en incidentele investeringen in onze gemeente en haar inwoners om weer een volgende stap te zetten in ‘Ede smaakt naar meer’.

Reserves

In een aantal reserves is sprake van wijziging van aanwending of aangescherpte regelgeving. Dit is voor ons aanleiding om de volgende aanpassingen voor te stellen.

Reserve Onderhoud en vervanging openbare ruimte
Door het beschikbaar stellen van de vervangingskredieten voor de openbare ruimte (gedurende een periode van 10 jaar, jaarlijks € 3 miljoen) en de dekking van het klein onderhoud in de exploitatie is de naam en functie van de reserve R417 'Onderhoud en vervanging openbare ruimte' niet meer passend. Het doel van deze reserve is om schommelingen in het groot onderhoud van de openbare ruimte (met uitzondering van zelffinancierende producten zoals Begraven en Riolering) op te vangen. Wij stellen u voor deze reserve te hernoemen naar ‘Groot onderhoud openbare ruimte’.

Reserves Veluwse Poort
Om te voldoen aan de aangescherpte vereisten die het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) stelt aan het doorleggen van de kosten bovenwijkse voorzieningen aan grondexploitaties is in overleg met de accountant een andere methodiek doorgevoerd voor de projecten behorend bij de Veluwse Poort. De kosten voor de Parklaan en de Spoorzone worden toegerekend aan de betreffende grondexploitaties op het moment dat de kosten zich voordoen. Deze werkwijze is verwerkt in de businesscase Veluwse Poort zoals deze is gepresenteerd in december 2016. Tevens is deze werkwijze verwerkt in het MPG 2017.
Het gevolg van de nieuwe insteek is dat de egalisatiereserves Spoorzone Ede (R678) en Parklaan (R679) niet langer nodig zijn voor de afwikkeling van de bijdragen vanuit de grondexploitaties. Wij stellen u voor de reserves egalisatiereserve Spoorzone Ede (R 678) en egalisatiereserve Parklaan (R679) op te heffen. De saldi van deze reserves zijn overgeheveld naar respectievelijk reserve Spoorzone Ede (R470) en reserve Parklaan (R471).

Reserve Stadsuitleg
Wijzigingen in het Besluit Begroting en Verantwoording maken dat sparen voor de aanleg van bovenwijkse voorzieningen niet langer mogelijk is. Dit betekent dat de bijdragen stadsuitleg vanuit de grondexploitaties zijn vervallen vanaf 2016. De gevolgen hiervan zijn ook verwerkt in het MPG 2017. Voor de reserve Stadsuitleg komt het erop neer dat nog een saldo resteert, maar de voeding van de reserve is vervallen. Aangezien op dit moment geen plannen liggen voor besteding van het restant, stellen wij voor het saldo (€ 612.612) van de reserve Stadsuitleg (R476) over te hevelen naar de Algemene Reserve en de reserve op te heffen.

Reserve Investeringsfonds Impuls Ede
In hoofdstuk hebben wij u diverse voorstellen gedaan om te investeren in de speerpunten. Gezien deze uitgaven en de beschikbare ruimte tot eind 2018 stellen wij u voor om het restant 2017 ad € 3.578.000 vrij te laten vallen ten gunste van de algemene middelen.

Decentralisatie en maatregelen Regeerakkoord

De decentralisatie van het sociaal domein verkeert in een transformatiefase. De komende jaren moet de omslag naar een reguliere exploitatie worden gemaakt. Om die reden stellen wij voor om de stelpost ingaande 2020 vrij te laten vallen.