Waarom kiest Ede voor Food?

Wij willen goed voor onszelf en de aarde zorgen, en vanuit deze missie bijdragen aan een gezond en duurzaam voedselsysteem. Dit vindt wat betreft wonen, werken en leven zijn grondslag in de visie 'Ede kiest voor Food’, en kent een integrale doorvertaling in beleid en uitvoering, zowel inhoudelijk als in de rolneming. Dit is de basis voor het voedselbeleid van Ede. Wij vinden dat Ede een wezenlijke bijdrage kan leveren aan dit gezonde en duurzame voedselsysteem omdat wij kansrijk zijn door onze geografische ligging en omdat wij een uitgebreide historie hebben als voedselproducerende én consumerende regio. In onze regio zijn alle schakels in de voedselketens te vinden en er is een regionaal omgevingsklimaat dat zich kenmerkt door een hoge dichtheid aan kennis en innovatie op het gebied van voedsel.

Sociaal en economisch verbonden

Ede legt in haar voedselbeleid de focus op zowel het economische als het sociale gezondheidsaspect van food. Deze aspecten versterken elkaar. Kennis is hierbij de verbindende schakel. Samenhang krijgt gestalte door het organiseren van verbindingen en ontmoetingen.

Schaalsprong
Bij het speerpunt wordt gestuurd op het opschalen van en invulling geven aan voedselbeleid. Vanuit de inhoud zoeken we intensieve aansluiting met de andere speerpunten en externe ketenpartners bij de uitvoering van de speerpunten, en laden op deze wijze het profiel ‘Ede kiest voor Food’.

Vanuit de lokale basis zijn we actief in de regio, om vraagstukken die het lokale overstijgen gezamenlijk aan te pakken en te verbinden met landelijke initiatieven. Maar ook internationaal manifesteert Ede zich als vooroplopende stedelijke gemeente in een regio die zich kenmerkt door food.

Wat willen we bereiken

De regionale, nationale en internationale samenwerkingsverbanden die we zijn aangegaan, dragen bij aan meer kennis en bewustwording over gezonde voeding en een duurzaam voedselsysteem. Daarnaast zorgt deelname aan deze verbanden voor een grotere herkenbaarheid van Ede als dé voorlopergemeente die werk maakt van een gezond en duurzaam voedselsysteem. Door in deze netwerken een plaats te hebben en zo verbindingen te kunnen leggen met ketenpartners bereiken we dat de doorwerking van ons voedselbeleid ook op andere schaalniveau wordt herkend en navolging krijgt.

De te bereiken doelen zijn uitgewerkt in drie clusters:

 Cluster Gezondheid en Bewust, met als doelen

1. Gezondheid: Iedereen in Ede maakt bewuste keuzes in het dagelijks leven (school, thuis, buiten, etc.) op het gebied van duurzaam en gezond voedsel.
2. Duurzaamheid: In Ede gaan we voedselverspilling tegen.
3. Voedselonderwijs: Alle kinderen in Ede voedselvaardig door structureel voedselonderwijs op alle basisscholen.

Cluster Economie, met als doel

1. Alle agrifoodbedrijven en - initiatieven in de voedselketen ondernemen innovatief en duurzaam.

Cluster Beleidsprofilering, met als doel

1. Ede staat lokaal, nationaal en Europees bekend als dé gemeente die een gezond en duurzaam voedselsysteem voor iedereen wil realiseren.

Wat gaan we doen

Het Programma Food omvat een zeer groot palet aan verbindende, faciliterende en initiërende projecten/activiteiten. Deze zijn uitgewerkt in een gedetailleerd werkprogramma Food 2017/2018. Dit hebben wij u eerder ter kennisname aangeboden en daar verwijzen we naar. De hoofdlijnen van de resultaten die we willen behalen zijn;

Cluster Gezond en Bewust
In de wijken worden lopende en nieuwe initiatieven uitgevoerd, gestimuleerd en of financieel ondersteund die een gezonde leefstijl onder kwetsbare inwoners bevorderen. Dit ondersteunen we door via community-vorming mogelijk te maken dat inwoners actief kennis en ideeën over gezond en duurzaam voedsel kunnen uitwisselen. Ook ondersteunen we maatschappelijke voorzieningen die hun aanbod gezonder en duurzamer willen maken. Zo komt gezond en duurzaam voedsel meer beschikbaar voor iedereen. Food moet daarnaast veel meer zichtbaar worden in de openbare ruimte van Ede. Dit doen we onder andere door te sturen op eetbaar groen- projecten.

Samen met het programma Duurzaamheid werken we aan het terugdringen van voedselverspilling bij inwoners, restaurants en supermarkten. We brengen initiatieven die hieraan werken onder de aandacht van inwoners en ondernemers, moedigen hen aan bij het deelnemen en gebruik hiervan en faciliteren de communicatie hieromheen.

In het voedselonderwijs richten we er ons op dat tien basisscholen in Ede het vignet 'Gezonde school' met als themacertificaat 'voeding' behalen, en dat een derde van de basisscholen een schooltuin of moestuinbakken heeft. Daarnaast participeren we in een onderzoeksproject van de WUR en de VU naar het implementeren van een gezonde schoollunch op basisscholen.

Cluster Economie
Er is veel aandacht voor korte ketens en regionale producten. Zo stimuleren we zowel productie van (nieuwe) regionale producten, alsook de beschikbaarheid daarvan op meer plekken (horeca, supermarkten etc.). We spelen in op behoeften van agrifood-ondernemers door themabijeenkomsten te organiseren. Daarnaast doen we in samenwerking met externe partijen onderzoek naar het stimuleren van circulair ondernemen in Ede en stimuleren en faciliteren we innovatieve en duurzame agrifood startups.

Cluster beleidsprofilering
Wij zetten verder in op het inhoudelijk laden van het integrale voedselbeleid en de schaalsprong richting regionaal en nationaal niveau. We gaan door met waar we mee begonnen zijn: het versterken van deze profilering en deze ook op internationaal niveau doortrekken. Landelijk zijn de Green Deal en de City Deal 'Voedsel op de stedelijke agenda’ belangrijke markers waarmee we de samenwerking opzoeken met andere steden in het voedselbeleid. Op lokaal niveau is de ontwikkelde foodprofilering ingezet in duidelijke communicatiemiddelen en integrale zakelijke instrumenten die te gebruiken zijn door de speerpunten/beleidsvelden Economie, KennisAs, Buitengebied en WFC.

Instellen voedselraad
De interactie met de Edese maatschappij en participatie in het voedselbeleid door inwoners/partners kan beter. Burgerparticipatie voor succesvol voedselbeleid is belangrijk. Een voedselraad blijkt hiervoor een geschikt instrument te zijn. Andere steden zoals Gent hebben hier al goede ervaringen mee. Zo’n raad is een afspiegeling van de Edese maatschappij op het gebied van voedsel die meedenkt/beslist/adviseert/stimuleert etc., over het beleid en de uitvoering ervan. Ze fungeert als een klankbord voor de gemeente. Een voedselraad bestaat uit partners en inwoners die betrokken zijn in de voedselketen, zoals agrariërs, ondernemers uit de verwerkende sector, onderzoekers, onderwijzers, betrokkenen bij maatschappelijke organisaties, etc. Een voedselraad is één van de aanbevelingen uit het RUAF rapport. De samenvatting van dit rapport hebben wij u gelijktijdig met het werkprogramma 2017/2018 aangeboden. Kortheidshalve verwijzen wij daarnaar. Afzonderlijk van deze perspectiefnota komen wij met een voorstel om in Ede een voedselraad in te stellen. In onderstaande claim is een beperkt budget opgenomen voor de opstartkosten van een dergelijke Raad.

Welk budget is nodig?

  bedragen x € 1.000

Toelichting extra budget 2 ^e helft 2017 en 2018
Na het richten en inrichten van het programma Food zijn we nu volop in de fase van uitvoering beland. De claim voor 2017 heeft alles te maken met de fase waarin het programma zich bevindt en de inzet op het borgen van de onderwerpen in de lijnorganisatie en bij onze ketenpartners. Naar verwachting is er in 2018 circa 25% minder capaciteit nodig.